Prezentujemy wstęp 108 numeru Dwumiesięcznika ARCANA, autorstwa dwóch redaktorów pisma, profesorów: Andrzeja Nowaka i Macieja Urbanowskiego:

W niedzielę 14 października odszedł Janusz Krasiński, wybitny pisarz, dramatur i reportażysta związany od lat z krakowskimi „Arcanami”. Ten członek Szarych Szeregów, uczestnik Powstania Warszawskiego, a później więzień stalinowski, zapisał się w histori polskiej literatury współczesnej złotymi zgłoskami.

W związku z tą smutną informacją publikujemy laudację wygłoszoną w czasie uroczystych obchodów 80-lecia Janusza Krasińskiego, które miały miejsce na Zamku Królewskim w Warszawie 23 września 2008 roku, przez prof. Macieja Urbanowskiego. Laudacja ta ukazała się w 84 numerze Dwumiesięcznika „Arcana”. Niech w ten sposób jeszcze raz stanie nam przed oczami Janusz Krasiński.

Połowa lat dziewięćdziesiątych to ważny okres w historii współczesnej Rosji. Wybuch konfliktu czeczeńsko-rosyjskiego i pogłębiający się kryzys polityczno-społeczny będą czynnikami, dzięki którym do pełnej władzy dojdą środowiska wywodzące się bezpośrednio ze służb specjalnych, z pułkownikiem Władimirem Putinem na czele. Warto w związku z tym przypomnieć rozważania i prognozy, które stawiali autorzy „Arcanów” w 1995 r, ze szczególnym uwzględnieniem głosu prof. Jadwigi Staniszkis.

List otwarty Józefa Czapskiego do Jacquesa Maritaina i François Mauriaca jest jednym z najbardziej poruszających dokumentów, które wyrażają dramat polskiego losu w końcowej fazie II Wojny Światowej.

Wbrew oczekiwaniom może, nie zamierzyłem tu wyliczenia faktów, z jakimi styka się wychowawca w dziedzinie historii, ale kilka myśli ogólnych, które później przy wyliczaniu mogą się przydać. Historia narodu oznacza gromadzenie doświadczeń i wyciąganie wniosków z pracy pokoleń nad społecznym dobrem, rozwojem i utrwalaniem wolno­ści, czy mówiąc dziś skrótowo — demokracji, a także z pracy nad umacnianiem siły i suwerenności państwa. Oznacza pielęgnowanie narodowej i społecznej tożsamości. Bo naród także może cierpieć na rozpad osobowości, jak jednostka. Czynniki składające się na historię narodową i społeczną tożsamość narodu w różny, ale ciągły sposób przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Wróćmy do porównania narodu z jednostką ludzką. Jednostka ludzka popadająca w całkowitą lub choćby częściową amnezję ulega zakłóceniu tożsamości, a jej kon­takty z innymi stają się nieprawidłowe. Podobnie, zagrożeniem dla życia narodowego staje się odcięcie od wiedzy historycznej o narodzie lub — tej wiedzy zafałszowanie.

W sierpniu tego roku mija 75. rocznica „operacji polskiej” NKWD. W związku z tą tragiczną, tak słabo pamiętaną rocznicą największej zbrodni popełnionej w XX wieku na Polakach, pierwszej ludobójczej czystki etnicznej Stalina, rozpisaliśmy ankietę wśród najważniejszych, polskich i zagranicznych badaczy tej tragedii. Poniżej drukujemy ich odpowiedzi na trzy pytania postawione przez redakcję:

W związku z wiadomością o śmierci Pani Profesor Anny Sucheni-Grabowskiej prezentujemy wspomnienie o wybitnej historyk skreślone piórem redaktora naczelnego Dwumiesięcznika „ARCANA”, pisma z którym Pani Profesor była związana od samych jego początków.

Nareszcie jest. Numer 106-107 Dwumiesięcznika ARCANA zaczyna się od pytań ważnych i aktualnych, choć źródłem są bezprecedensowe zbrodnie na narodzie polskim sięgające tych sprzed Katynia, Oświęcimia, Rakowieckiej.

Prezydenta Saakaszwilego oskarża się dzisiaj o niedemokratyczne sprawowanie rządów, o wprowadzanie zamordyzmu. Ale czytając wywiad z przedstawicielem niepodległościowej gruzińskiej Zjednoczonej Partii Republikańskiej, z 1995 r. możemy sobie wyobrazić jak wyglądałoby nadczarnomorskie państwo, gdyby rządzili tam „demokraci” z rekomendacji Kremla.

W ramach przypominania tekstów z archiwalnych numerów Dwumiesięcznika ARCANA prezentujemy artykuł prof. Jacka Bartyzela, wieloletniego autora i współpracownika krakowskich ARCANÓW. Refleksje nad korzeniami i przyszłością ruchów narodowych w Polsce aktualne w 1995 roku są i dzisiaj godne uwagi, a w niektórych aspektach zaskakująco… aktualne i trafne.