Dodruk bezcennej książki o przełomowym momencie polskiej historii
Wydawnictwo ARCANA wznowiło wydanie książki „Piotr I, August II i Rzeczpospolita. 1697–1706” nie tylko dlatego, że pierwszy nakład się zupełnie wyczerpał. Mimo niesprzyjających dla nauki historycznej czasów monografia warszawskiego historyka jest potrzebna i jak się okazało kupowali ją nie tylko naukowcy. Autor po raz pierwszy w tak wyczerpujący sposób śledzi początki mocarstwowej polityki rosyjskiej wobec Rzeczypospolitej – ukazuje stopniowe uzależnianie Polski od wschodniego sąsiada w pierwszych latach panowania Augusta II.
W Kwartalniku Historycznym (Rocznik CXIX, 2012, 4) recenzję monografii napisał rosyjski historyk z Moskwy Kirył Aleksandrowicz Koczegarow. Czytamy w niej m.in.:
„Opracowanie Jacka Burdowicza-Nowickiego wydaje się najbardziej wyczerpujące z dotychczasowych. Po pierwsze ukazuje, król polski i elektor saski niezmiennie składali interes szlacheckiej republiki w ofierze swoim dynastycznym i monarchistycznym planomże rosyjska dyplomacja w epoce Piotra Wielkiego właśnie w sprawach polskich potrafiła wystarczająco szybko osiągnąć poziom innych europejskich mocarstw, sformować określoną koncepcję polityki polskiej i przedsięwziąć w jej ramach aktywne i konsekwentne działania; po drugie, odsłania pełnię i złożoność sojuszniczych stosunków Augusta i Piotra; po trzecie, wyczerpująco dowodzi, że król polski i elektor saski niezmiennie składali interes szlacheckiej republiki w ofierze swoim dynastycznym i monarchistycznym planom. (…) Wątpliwym pozostaje, aby historycy w najbliższej perspektywie byli w stanie uzupełnić te badania o coś istotniejszego”.
Tak o tej monumentalnej monografii napisała prof. Zofia Zielińska (Uniwersytet Warszawski):
„O wartości tej książki rozstrzyga w pierwszym rzędzie jej oparcie na rosyjskich archiwaliach, w zakresie wcześniej dla historyków polskich nieosiągalnym. Burdowicz-Nowicki śledzi kontakty Piotra I z Augustem II i Rzecząpospolitą od ich początków, odtwarzając cele i zadania, jakie car sobie stawia, z jego, tzn. z moskiewskiej, a potem petersburskiej perspektywy. Dzięki temu na nowo oświetla m. in. genezę wojny północnej (uderza w tym znaczenie jednostki w dziejach), rzekome „oświecanie” cara przez Inflantczyka Patkula, w jaki sposób Rosja może wykorzystać przewagę nad Rzecząpospolitą (car nie potrzebował obcych mentorów, by wytyczyć sobie drogę do trwałego podporządkowania Rosji polskiego państwa), czy mit rzekomej „rzeczypospolitej litewskiej” wiążącej się jakoby „separatystycznie” z rosyjskim władcą. Przez pryzmat rosyjskich źródeł, z dużym krytycyzmem i przenikliwością przez Autora interpretowanych, zupełnie inaczej wygląda też postać Augusta II – przedstawia się ona znacznie bardziej ponuro, niż wynikało to z dzieł poprzednikówzupełnie inaczej wygląda też postać Augusta II – przedstawia się ona znacznie bardziej ponuro, niż wynikało to z dzieł poprzednikówBurdowicza-Nowickiego, pozbawionych takiej jak on szansy badań w rosyjskich archiwach. Na rewizję obrazu trzech tytułowych bohaterów książki wpłynęła też solidna znajomość starych rosyjskich wydawnictw źródłowych, często przez badaczy niedocenianych, wreszcie – rzetelne spożytkowanie szwedzkiej literatury historycznej i równie sumienne wykorzystanie szwedzkich edycji źródeł. Powstała w efekcie książka, która niezależnie od fascynująco zarysowanych biografii, mówi bardzo wiele o narodzinach hegemonistycznej polityki Rosji wobec Polski”.