Turecka ekspansja ma dwa oblicza: kulturalne, dotyczące przede wszystkim Bośni, Albanii oraz Kosowa, a także gospodarczo-inwestycyjne, związane przede wszystkim z Chorwacją, Czarnogórą oraz Serbią. Siemuszin z goryczą zauważa, że chociaż częścią „ideologii narodowej” ostatnich ze wspomnianych krajów jest pamięć o walkach narodowowyzwoleńczych przeciwko Osmanom, to „tureckie inwestycje są z radością przyjmowane przez współczesne elity tych państw”.

W 2012 r. Turcja zajęła trzecie miejsce pod względem inwestycji zagranicznych w Chorwacji. Premierowi Recepowi Erdoganowi udało się natomiast zacieśnić relacje z władzami Serbii, szczególnie w zakresie pośrednictwa pomiędzy rządami serbskim a bośniackim. W samej Bośni trudno nie zauważyć tureckich wpływów. Na ulicach Sarajewa można zobaczyć liczne reklamy tanich lotów „do Stambułu i z powrotem” za ekwiwalent siedemdziesięciu pięciu dolarów US. Tureccy działacze i politycy są częstymi gośćmi partii i stowarzyszeń działających w Bośni. Symbolem powrotu Turcji do Bośni jest nowoczesny budynek ambasady, znajdujący się niedaleko od słynnej Alei Snajperów. W bośniackiej telewizji jednym z najpopularniejszych seriali jest turecka produkcja na temat czynów sułtana Sulejmana Wspaniałego, władcy Turcji Osmańskiej z szesnastego wieku.

„Jednakże głównymi centrami tureckiej polityki soft power w Bośni zostały dwa tureckie uniwersytety, utworzone w Sarajewie w ostatnich latach. Celem tych instytucji jest podnieść prestiż Turcji jako ośrodka naukowego i kulturalnego w Bośni” – dodaje Siemuszin. Pierwszą ze wspomnianych placówek jest International University of Sarajevo, który według autora powstał za dofinansowaniem ze strony tureckiego biznesu prywatnego, związanego z rządzącą w Turcji Partią Sprawiedliwości i Rozwoju. Symbolem uniwersytetu jest pomnik Mehmeda Zdobywcy, który znany jest przede wszystkim z udanego oblężenia Konstantynopola w 1453 r., ale to on właśnie zajął Bośnię w 1463 r. Powstała w 2004 r. uczelnia systematycznie się rozwija – obecnie trwa rozbudowa infrastruktury placówki i dostosowania jej do potrzeb pięciu tysięcy studentów. Ponad połowę z nich stanowią Turcy.

Kolejnym tureckim centrum intelektualnym w Sarajewie jest International Burch University, założony w 2008 r. i powiązany z wpływowym tureckim kaznodzieją islamskim Fettułłachem Gulenem, założycielem międzynarodowego ruchu religijno-oświatowego, mającego swoje przedstawicielstwa przede wszystkim w USA. Oprócz kierunków inżynieryjno-finansowych na uczelni można również studiować język i literaturę turecką. W programie Burch znajdują się wyraźne wzmianki o zacieśnianiu relacji pomiędzy Turcją a Bałkanami.

Według Siemuszina Ankara zainteresowała się Bałkanami w związku z problemami z integracją tego kraju z Unią Europejską. Wzrost wpływów ekonomiczno-kulturalnych w państwach bałkańskich ma dać możliwość rozwoju ekonomicznego, który mógł być zahamowany przez brak integracji z UE. Nie bez znaczenia jest również uzyskanie nowych przyczółków rozwoju gospodarczego wobec niestabilnej sytuacji na Bliskim Wschodzie, szczególnie w sąsiedniej Syrii.

Źródło: regnum.ru

(Błażej Cecota)