Aneksja państwa Tatarów Krymskich przez Rosję ograniczyła oczywiście rolę tradycyjnych w tej społeczności władz religijnych, jednakże najbardziej katastrofalna w skutkach była realizowana przez władze carskie polityka rugowania Tatarów z ich własności ziemskiej i osiedlanie na tych terenach chłopów z guberni wewnętrznych, jak i dużej liczby kolonistów niemieckich. Tylko w pierwszym dziesięcioleciu rosyjskiego panowania nad Krymem, w latach 1783-1793 r., pozbawiono Tatarów około trzystu pięćdziesięciu tysięcy hektarów najżyźniejszych ziem. Majątki te przeszły przede wszystkim w ręce faworyta Katarzyny II – księcia Potiomkina i jego współpracowników.

Nie mniej istotna dla dalszej historii Krymu była wielka emigracja do Turcji, zapoczątkowana jeszcze w 1776 r. W jej wyniku, jak także za przyczyną epidemii dżumy, populacja Tatarów, stanowiąca do tej pory dziewięćdziesiąt pięć procent ludności Krymu i licząca około pięciuset dwudziestu siedmiu tysięcy osób zmniejszyła się o około trzysta tysięcy osób. Kolejna fala emigracji przypadła na latach 1854-1856 i związana była z Wojną Krymską. Część spośród tych, którzy nie zdecydowali się na wyjazd do Turcji, czekały konfiskaty mienia i zsyłki do Orła, Kurska, czy Połtawy za „nielojalność wobec Rosji”. Do lat siedemdziesiątych XIX wieku Krym opuściło prawie dwieście tysięcy Tatarów. Pozostało około stu tysięcy. Dzisiaj na Krymie żyje ich około dwustu pięćdziesięciu tysięcy, zaś sto pięćdziesiąt tysięcy pozostało w Uzbekistanie, gdzie trafili w wyniku wysiedlenia, zarządzonego przez Stalina w 1944 r.

Źródło: turkist.org

(Błażej Cecota)