Nowy numer „Arcanów” oddajemy do Państwa rąk w czasie szczególnym.

Jego wyjątkowość wiąże się z trzema okolicznościami.

10 kwietnia obchodziliśmy trzecią rocznicę tragedii smoleńskiej, która pochłonęła życie osób nam bliskich, ważnych i odważnych liderów polskiego życia publicznego, postaci historycznych i ludzi, którzy swą codzienną pracą wypełniali zadanie służenia polskiemu państwu i jego instytucjom.

Wszystkim im, a szczególnie Śp. Prezydentowi Rzeczypospolitej, winni jesteśmy pamięć i szacunek. Ale nie możemy się do tego jedynie ograniczać. Z tragedii smoleńskiej wyrasta przede wszystkim wielkie patriotyczne zobowiązanie do odpowiedzialnej troski o Polskę i do takiego kształtowania naszego dobra wspólnego, by realizowało ono testament życia ofiar Smoleńska.

„Arcana” należą do tej wspólnoty, która woła o prawdę w sprawie wydarzeń z 10 kwietnia 2010 r., poprzedzających je działań rządu i następującego po nich śledztwa, a także domaga się godnego uczczenia ofiar i ich pamięci oraz objęcia należytym wsparciem rodzin, wobec potrzeb których polskie państwo powinno wykazywać szczególną wrażliwość. Tych trzech działań tak bardzo dziś w Polsce brakuje: prawdy, szacunku i troski. Dlatego trzecia rocznica tragedii smoleńskiej jest rocznicą bolesną.

Nie tak dawno niespodziewanie przyszło nam także pożegnać abdykującego ze Stolicy Piotrowej papieża Benedykta XVI. To niezwykłe wydarzenie w historii Kościoła skłania do wielu refleksji, ale przede wszystkim wywołuje ponownie uczucie wdzięczności i szacunku dla ustępującego Ojca Świętego, który sprawował swą Misję Piotrową w sposób godny i wybitny.

Pontyfikat Benedykta XVI to pontyfikat Słowa, Myśli i Tradycji. Wartość wszystkich tych wymiarów jest również bliska „Arcanom”. My także chcemy przekazywać naszym Czytelnikom mądrość poprzez słowo i poszanowanie dla długiego trwania i tradycji. Dlatego tak bliskie jest nam dziedzictwo pontyfikatu Benedykta XVI. Będziemy się do niego odwoływać na naszych łamach.

Jednocześnie ostatni czas przyniósł nam nowego papieża. Habemus Papam. Na mocy decyzji, która zapadła podczas konklawe, głową Kościoła powszechnego został kard. Jorge Mario Bergoglio – papież Franciszek. Już w pierwszych słowach swoich homilii wezwał on wszystkich wierzących, by stali na straży wiary i swoich braci. To dla naszego środowiska niezwykle doniosłe przesłanie. „Arcana” od początku swego istnienia stoją na straży i tak też będziemy czynić w przyszłości.

Wszystkie te wydarzenia, choć każde z nich ma inną naturę, skłaniają więc do zadumy i mają duże znaczenie także dla naszego pisma i tego, jak postrzegamy rolę „Arcanów”. Będziemy próbowali stale dokonywać nad nimi pogłębionego namysłu.

Zgodnie z zapowiedzią z początku roku, w każdym numerze „Arcanów” poświęcamy szczególną uwagę jednemu wybranemu problemowi.

W numerze 110 skupiamy się na kwestii kultury narodowej i warunkach jej istnienia. Spoglądamy na to zagadnienie z trzech perspektyw: literatury i języka polskiego, wzornictwa oraz architektury, także w ujęciu historycznym. Najbardziej interesuje nas pytanie: jak tworzyć kulturę, która jest nowoczesna i narodowa zarazem, bez przywdziewania kostiumu historycznego, ale i bez ulegania fałszywemu rozumieniu modernizacji jako wykorzenienia. Do tematu tego z pewnością będziemy jeszcze na naszych łamach powracać.

Mam również nadzieję, że wyjątkowa różnorodność tematyczna tego numeru spowoduje, iż każdy odnajdzie w nim coś szczególnie dla siebie cennego.

Jeszcze raz dziękuję wszystkim tym naszym stałym Czytelnikom, którzy przedłużyli prenumeratę na rok 2013, zaś wszystkich tych, którzy wciąż noszą się z takim zamiarem, uprzejmie informuję, że można tego dokonać w każdej chwili, otrzymując wszystkie numery z danego roku.

Krzysztof Szczerski (wprowadzenie do 110 numeru Arcanów)

Spis treści ARCANA 110:

Krzysztof Szczerski – Wprowadzenie

Ankieta „Arcanów”

Jak wyjść z pobojowiska wartości, czyli dlaczego literaturze polskiej brak języka
(Leszek Elektorowicz, Bohdan Urbankowski, Maciej Urbanowski, Krzysztof Masłoń, Wojciech Wencel, Wojciech Kudyba, Ola Koehler, Michał Piętniewicz, Jakub Lubelski, Paweł Rojek)

Kultura narodowa

Anna Szwaja – Tożsamość kulturowa w zwierciadle wzornictwa

Andrzej Szczerski – Polska nowoczesna i narodowa. Dwie lekcje z historii architektury

Teresa Bałuk-Ulewiczowa – Zbigniew Herbert – klasyk nieprzekładalności

Zbigniew Herbert – Mr. Cogito’s precepts (transl. T. Bałuk-Ulewiczowa)

Przemysław Dakowicz – O literaturze polskiej w wieku dwudziestym pierwszym

Polityka w Europie Środkowej – Czechy

Marek Bankowicz – Dwóch Václavów Prezydentów

Michal Kubát – Jak wybierać prezydenta Czech? Dyskusja o bezpośrednich wyborach prezydenckich w Czechach i jej wyniki

Geopolityka

Edwin Dyga – Zysk na wschodzie, czyli na co Zachodowi Europa Środkowa

Brzozowski odzyskany

Bogdan Gancarz – Wracamy do Brzozowskiego

Arkadiusz Kudelski – O znaczeniu historii dla życia, na podstawie artykułu Stanisława Brzozowskiego „Nasze »ja« i historia”

Poezja

Przemysław Dakowicz – Hortus conclusus

Stanisław Chyczyński – Wiersze

Maciej Mazurek – Wiersze

Kroniki i przeglądy

Tomasz Gabiś – Przegląd niemiecki (XXII)

Elżbieta Morawiec – W służbie słowa – polski życiorys Danuty Michałowskiej

Ryszard Czarnecki – Euroalfabet Czarneckiego (II)

Jerzy Szczęsny – Pion i poziom (VII)

Recenzje i omówienia

Kazimierz Nowosielski – „Czyny i rozmowy” (Korespondencja: Giedroyc – Miłosz)

Jacek Bartyzel, Tomasz Gabiś, Jacek Koronacki – Zagraniczne nowości z prawej półki