Z wielkim żalem redakcja dwumiesięcznika „ARCANA” żegna Panią Profesor Annę Sucheni-Grabowską
W związku z wiadomością o śmierci Pani Profesor Anny Sucheni-Grabowskiej prezentujemy wspomnienie o wybitnej historyk skreślone piórem redaktora naczelnego Dwumiesięcznika „ARCANA”, pisma z którym Pani Profesor była związana od samych jego początków.
Z wielkim żalem redakcja dwumiesięcznika „ARCANA” żegna Panią Profesor Annę Sucheni-Grabowską
Wybitna badaczka dziejów Polski epoki wczesnonowożytnej, em. profesor Instytutu Historii PAN, członek PAN oraz Towarzystwa im. Stanisława ze Skarbimierza; była współpracowniczką i inspiratorką „Arcanów” od pierwszego numeru; była także inicjatorką pierwszego listu profesorów w proteście przeciwko ograniczaniu nauki historii w szkołach ponadgimnazjalnych przez reformę programową m.in. Katarzyny Hall.
Związana w okresie międzywojennym oraz w konspiracji w czasie II wojny światowej z ruchem narodowym; w okresie stalinowskim więziona. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, związana następnie zawodowo z Instytutem Historii PAN. Zyskała pozycję jednej z najbardziej cenionych badaczek polskiego parlamentaryzmu, dziejów politycznej i prawnej kultury polskiego „złotego wieku”. Jej dzieła zdobyły status klasycznych opracowań, by wymienić choćby takie pozycje, jak Lustracje województwa płockiego, 1565-1789 (1965), Odbudowa domeny królewskiej w Polsce (1967, wyd. 2 – 2009), Monarchia dwu ostatnich Jagiellonów a ruch egzekucyjny (1974), Spory królów ze szlachtą w złotym wieku: Wokół egzekucji praw (1988), Zygmunt August król polski i wielki książę litewski 1520-1562 (1996, wyd. 2 – 2010), czy współredagowane przez Nią tomy Tradycje polityczne dawnej Polski (1994) oraz Między monarchią i demokracją (1994).
O wyjątkowości pozycji Anny Sucheni-Grabowskiej w kręgu osób żywo czujących polską historię stanowią nie tylko książki jednak, ale także Jej osobiste, życiowe zaangażowanie w sprawy Rzeczypospolitej: od aktywności w konspiracyjnym ruchu narodowym w czasie II wojny, poprzez współtworzenie „Solidarności” Oświaty i Wychowania w latach 1980-1981 i w okresie stanu wojennego, aż po odrodzenie po 1989 roku, inicjatywę Towarzystwa im. Stanisława ze Skarbimierza (w której patronowała m.in. publikacji serii popularnych życiorysów wybitnych Polaków) i niezmienną obecność w najważniejszych w ostatnim dwudziestoleciu debatach nad znaczeniem polskich dziejów – w tym także, na łamach „Arcanów”. Każdy, kto miał zaszczyt znać Panią Profesor i toczyć z nią rozmowy na temat przeszłości naszej politycznej i narodowej wspólnoty, wie, że trudno znaleźć drugą osobę, która by z taką pasją przeżywała i przemyśliwała nieustannie problemy polskiej historii. I tak umiała zarażać tą pasją swoich rozmówców i współpracowników…
Była niestrudzoną działaczką społeczną. Jak przypomina o tym Jej biogram w Encyklopedii Solidarności (opracowany przez Annę Grażynę Kister) – od września 1980 była współorganizatorka i członkiem NSZZ Pracowników Nauki Techniki i Oświaty, od października 1980 w „S”; kierowniczką punktu informacyjnego dla pracowników oświaty w Towarzystwie Wolnej Wszechnicy Polskiej, współorganizatorką „S” Oświaty i Wychowania Warszawa-Mokotów; w 1981 ekspertem Zespołu Oświaty i Wychowania Regionu Mazowsze, uczestniczką prac Zespołu ds. Oświaty Narodowej i negocjacji z Ministerstwem dotyczących reformy nauczania historii, współtwórczynią i przewodniczącą Regionalnego Zespołu Historyczno-Oświatowego, współzałożycielką Ogólnopolskiego Zespołu Historyczno-Oświatowego; od 1981 członkiem Komisji Dydaktycznej Polskiego Towarzystwa Historycznego. W dniach 11-12 XII 1981 uczestniczyła w Kongresie Kultury Polskiej, będąc autorką projektu uchwały o oświacie. W latach 1982-1989 była uczestniczka tajnych spotkań b. Regionalnego Zespołu Historyczno-Oświatowego; w 1982 kierowniczką sekcji pomocy nauczycielom w Komitecie Prymasowskim (do 1986 roku była jej przewodniczącą); organizatorkąa wydania serii Antologii Historyczno-Literackich, uczestniczką Porozumienia Duszpasterstw Nauczycielskich. W latach 1982-1990 – współzałożycielką i wykładowcą Studium Kultury Chrześcijańskiej w Warszawie.
W 2005 roku uczestniczyła w Komitecie Honorowym Poparcia Lecha Kaczyńskiego jako kandydata na urząd Prezydenta RP, w 2007 – w Komitecie Honorowym Poparcia PiS w wyborach parlamentarnych. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Dedykowaliśmy na Jej jubileusz specjalny numer naszego pisma (nr 92 – w 2010 roku), w którym symboliczny hołd składało Pani Profesor czworo z grona Jej licznych uczniów i współpracowników, profesorowie Krzysztof Chłapowski, Jolanta Choińska-Mika, Jan Dzięgielewski i Zofia Zielińska.
Dziś, na wiadomość o Jej śmierci (30 lipca 2012), możemy już tylko prosić o modlitwę za spokój duszy tej Wielkiej Patriotki.
W imieniu redakcji
Andrzej Nowak
Bardzo smutne pożegnanie Wielkiej Patriotki, , zabiegającej o dobro Polski.