Grzegorz Kucharczyk jest historykiem z konserwatywnego nurtu publicystycznego. W „Christianitas” poczesne miejsce zajmują dzieje intelektualne cywilizacji łacińskiej, wyrażone opisami punktów zwrotnych historii Zachodu (edykt mediolański, założenie opactwa w Cluny) oraz intelektualniych tytanów świata konserwatywnego: C. S. Lewisa, Dietricha von Hildebranda, Thomasa Molnara czy takich papieży jak św. Pius X. Autor już we wstępie zapowiada, że książka jest też opisem kryzysu cywilizacji, gdy Kościół katolicki stanął w obliczu starcia z modernizmem i komunizmem (w tekstach dotyczących okresy Zimnej Wojny). Publicystyczny ton publikacji jest niekiedy uzupełniony przypisami na końcu rozdziału – a że Autor wielokrotnie sięga do źródeł, możemy prześledzić najważniejsze encykliki, korespondencję kluczowych postaci zmagających się z rosnącymi wpływami lewicy i masonerii.

Kucharczyk, co nie jest tak oczywiste na prawicy, unika taniego moralizowania, oceniania wielkich postaci zza wygodnego biurka publicysty. Opisuje fakty, układa je w logiczny ciąg, czasami pozostawia z pytaniami. Tak się dzieje, gdy Autor opisuje spotkanie (21 VI 1965) Dietricha von Hildebranda z papieżem Pawłem VI, który wywody myśliciela przerywał słowami: Lo scriva, lo scriva (napisz to, napisz to).

Filozof spisał i przekazał swoje recepty dla Kościoła katolickiego w trudnym wieku XX. Paweł VI miał powiedzieć, że memoriał przeczytał dokłądnie, ale uważa, że „jest on trochę za surowy”. W ten sposób Ojciec Święty odniósł się do postulatu Dietricha von Hildebranda, by Następca św. Piotra nie wahał się używać środka w postaci „miłosiernej anatemy” – miłosiernej dla heretyków (szansa na poprawę) i miłosiernej dla Kościoła (ochrona „maluczkich” przed błędami).

Czy zalecenie Hildebranda było słuszne, czy raczej Ojciec Święty miał lepsze rozeznanie? Z tym pytaniem, pół wieku po tamtej rozmowie, zostawiają nas Autor, filozof i papież.

Grzegorz Kucharczyk, Christianitas - od rozkwitu do kryzysu, Warszawa 2015, ss. 394, wydawnictwo Prohibita.